Berat Gecesi, serapa günahlar içinde boğulma ihtimaline karşı insanın manevî kirlerinden arınıp Cenab-ı Hakkın af ve mağfiretiyle ebedi hüsrandan kurtulduğu muhteşem bir fırsat gecesidir.
Malumunuz olduğu üzere fırsatlar değerlendirildiği zaman kişi için ancak bir manası olur. Normal hukuk dilinde kullanılan beraat kelimesinde olduğu gibi idrak edeceğimiz bu Beraat gecesi de hata, kusur ve eksiklerimizden beraat edeceğimiz bir fırsat gecedir. Bu manada genel bir af fırsatı olan bu gecenin önemini hakkıyla bilip hazırlanmak, gündüzü oruçla, geceyi de ibadetle geçirmek için plan ve program yapmak aynı zamanda fırsatları değerlendirmektir.
Diğer bir adıyla bu gece, insanlığın kader gecesidir ki Rabbimiz, bu gece hakkında şöyle buyurur: “O apaçık kitaba and olsun ki, biz onu gerçekten mübarek bir gecede indirdik. Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün hikmetli işler o gecede ayırt edilir.” (Duhan Suresi: 2-4)
Tefsir âlimlerinin bir kısmı bu ayette kastedilen gecenin Kadir Gecesi olduğunu, bir kısmı ise Berat Gecesi olduğu kanaatini taşımaktadır. Bu iki izahı birleştiren diğer bir görüşe göre ise hikmetli işlerin ayrımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta olup bu işlem Kadir Gecesine kadar devam etmektedir.
Efendimiz(s.a.v)’den rivayet edilen bir hadis bu gecenin manasını açıklık getirmekte olup şöyledir: “Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her şeyin o sene içindeki mukadderatı kaydedilir.” (Hülâsâtü’l-Beyân, 13:5251)
İşte, böyle bir kader gecesini ibadetle geçirmek elbette çok büyük bir kâr olup aynı zamanda maddî ve manevî kısmetimiz açısından oldukça büyük bir fırsattır.
Ayrıca Efendimiz (s.a.v.) bir diğer hadis-i şeriflerinde bu gecenin lütuf ve ikramları iler ilgili şunu söylemiştir: “Şaban’ın on beşinci gecesi geldiğinde geceyi uyanık hâlde ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin. O gece güneş battıktan sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve kullarına şöyle seslenir: ‘İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım. Rızık isteyen yok mu, hemen rızık vereyim. Başına bir musibet gelen yok mu, hemen sağlık ve afiyet vereyim.’ Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eder.” (İbn-i Mâce, İkâme: 191)
Rabbimizin “Yok mu?” sorusuna “Var ya Rabbi” şeklinde verilen cevabın diğer bir ifadesidir bu geceyi değerlendirmek.
Üstad Bediüzzaman Hazretleri, Afyon Hapishanesinde talebelerine yazdığı bir mektupta Berat Gecesinin faziletini anlatırken şöyle der: “Leyle-i Berat, bütün senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve mukadderat-ı beşeriyenin programı nev’inden olması cihetiyle, Leyle-i Kadrin kudsiyetindedir. Her bir hasenenin Leyle-i Kadirde otuz bin olduğu gibi, bu Leyle-i Beratta her bir amel-i salihin ve her bir harf-i Kur’an’ın sevabı yirmi bine çıkar. Sair vakitte on ise şuhûr-u selâsede yüze ve bine çıkar. Ve bu kudsî leyâl-i meşhurede on binler, yirmi bin veya otuz binlere çıkar. Bu geceler elli senelik bir ibadet hükmüne geçebilir. Onun için, elden geldiği kadar Kur’an’la ve istiğfar ve salâvatla meşgul olmak büyük bir kârdır. Leyle-i Berat, elli senelik bir ibadet ömrünü ehl-i imana kazandırabilir. (Şualar, 14. Şua)
Bu gece nasıl ihya edilir?
Mübarek gecelerde mümkün mertebe akşamdan sabah namazına kadar ibadet etmek güzel olur. Tevbe ve istiğfar etmek: Tevbe ve istiğfarın en kısası, “Estağfirullah ve etûbü ileyh=Allah’tan mağfiret dilerim ve tevbe ederim” şeklindedir. Daha uzun ve çeşitli istiğfarlar da vardır. Kur’an okumak: Cüz paylaşarak Kur’an’ı hatmetmek veya Yasin, Fetih, Rahman, Tebâreke, Amme gibi çok faziletli sureleri okumak.
Beş vakit namazı cemaatle kılmak ve uzun tesbihatı yapmakla beraber evvabin, teheccüd, tevbe, tesbih ve hacet namazlarını kılmak. Peygamber Efendimiz’e (s.a.v.) bol bol salâvat-ı şerife getirmekle beraber Cevşen okuyarak içimizden geldiği gibi Rabbimize niyazda bulunmaktır.
Rabbim Berat Gecesi hürmetine ülkemizin üzerindeki bela ve musibetleri bertaraf etsin. Darda kalan kullarının imdadına yetişsin. Cenab-ı Hak, hepimizi iman dairesinde ruhumuzun ufkuna yürümeyi nasip etsin.
