Merhum Fethullah Gülen Hocaefendi’nin eserlerinden pırlanta ifadelere “mahruti bakış” kavramı ile devam ediyoruz. Bu ifade, olaylara dar bir perspektiften değil, çok yönlü, geniş ve kapsayıcı bir bakış açısıyla yaklaşmayı anlatır. Bir diğer ifadeyle, olayları tek boyutlu bir çerçevede değil, havadan kuşbakışı bir perspektifle görmek anlamına gelir.
Mahruti kelimesi, Arapça kökenli olup “konik” anlamına gelir. Bir koni, geniş bir tabandan başlayarak yukarıya doğru daralan bir yapıya sahiptir. Bu nedenle mahruti bakış, olayların başlangıcından sonucuna kadar tüm katmanlarını kapsayan ve her yönüyle ele alan bir perspektifi ifade eder. Klasik metinlerde bu kavram, ilim ve hikmet ehlinin meseleleri değerlendirirken kullandığı bir yöntem olarak geçer. Hocaefendi’nin sohbetlerinde duyacağınız bu kavram, aslında onun olaylara nasıl yaklaştığını da özetler niteliktedir. O, meseleleri sadece bir yönüyle ele almanın insanı yanılgıya sürükleyebileceğini ifade eder. İster bireysel ister toplumsal düzlemde olsun, olaylara mahruti bir perspektifle bakmak, hakikati daha net ve doğru bir şekilde görmeyi sağlar.
Bir örnekle somutlaştırmak gerekirse, Hocaefendi, insanların birbirine bakışını ele alırken sadece görünen eylemlerle yetinmemek gerektiğini, o eylemin altında yatan niyetleri, motivasyonları ve arka planı da dikkate almanın önemine değinir. Zira sadece yüzeydeki görüntüyle yetinmek, hakikati ıskalamak anlamına gelebilir. Bu duruma Hocaefendi’nin “Müsbet Hareket” adlı sohbetinde de işaret edilir. O, insanların bir olaya sadece kendi bakış açılarıyla değil, olayın tüm yönleriyle yaklaşmasının, objektif ve sağduyulu bir tavır geliştirmede ne kadar önemli olduğunu vurgular. (Kaynak: https://herkul.org/kirik-testi/muspet-hareket/)
Mahruti bakış, günümüzde özellikle medya ve sosyal medya üzerinden yayılan bilgi akışında daha da anlam kazanmaktadır. Bir olayın yalnızca bir yönünü görüp hüküm vermek yerine, tüm tarafların görüşlerini dinlemek, olayın arka planını araştırmak ve konunun tarihsel bağlamını dikkate almak, mahruti bakışın günümüz uygulamaları arasında sayılabilir. Örneğin, bir toplumsal olayda yalnızca mağdurların veya faillerin anlatısı üzerinden değil, olayın sosyolojik, psikolojik ve kültürel boyutlarını birlikte değerlendirmek, daha sağlıklı bir kanaat geliştirmeyi sağlar.
Hocaefendi’nin dilinde “mahruti bakış”, olayları sadece bir boyutuyla değil, her yönüyle kavrama çabasıdır. Bu bakış açısı, insanın kendisini ve çevresini daha iyi anlaması için bir pusula niteliği taşır. Olayların derinliklerini, niyetleri, sebepleri ve sonuçları bir arada değerlendirmek, bireyin hem kişisel gelişimine hem de toplumsal barışa katkı sağlayacak bir erdemdir. Özellikle günümüz dünyasında, olaylara tek boyutlu ve yüzeysel bakış açılarının yaygınlaştığı bir dönemde, mahruti bakış, insanları daha derin ve bütüncül bir yaklaşıma yönlendirecek önemli bir kılavuz olarak karşımıza çıkar.
