Uluslararası İnsan Hakları Savunucuları Birliği, Hizmet Hareketi gönüllülerinin 3 yıldır yaşadığı Tenkil Süreci’ndeki kaçırılma ve işkence olaylarını raporlaştırdı. Rapor, BM’ye bağlı 11 birime sunuldu.
Cenevre merkezli Uluslararası İnsan Hakları Savunucuları Birliği, Türkiye’de Hizmet Hareketi mensuplarının 2016 yılı başından beri yaşadığı kaçırılma ve işkence vakalarını bir dilekçeyle Birleşmiş Milletler’e bağlı bütün ilgili birimlere iletti.
ACİL EYLEME GEÇİLMESİ İSTENDİ
Uluslararası İnsan Hakları Savunucuları Birliği, dilekçesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin bir hükümet politikası haline gelen ve alarm verici düzeye ulaşan sistematik işkence ve zorla kaçırma konusunda acil harekete geçilmesi istendi.
Dilekçede, Türkiye’de 15 Temmuz sonrasında Gülen Hareketi’ne mensup olduğu düşünülen kişilere Milli İstihbarat Teşkilatının (MİT) “işkence merkezlerinde” ağır işkencelere maruz bırakıldığı, bu durumun Türkiye’deki mevcut kanunlara ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu vurgulandı.
GÜVENLİK GÜÇLERİNE İŞKENCE İÇİN “AÇIK ÇEK”
Dilekçede, “15 Temmuz 2016’dan sonra bütün anayasa ve kanunlar rafa kaldırılmış, işkence ve kötü muamele yaygınlaşmış, bu konulara ilişkin çok az adli ve idari dava açılmış, delillendirilmiş işkence uygulamalarına karşı bile dava açılmamıştır. Bu hesap verirliğin ortadan kalkması ile güvenlik güçlerine işkence ve kötü muamele için “açık çek” verilmiştir.” denildi.
Dilekçede, 20 Temmuz 2016’da ilan edilen Olağanüstü Hal ile Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Sivil ve Politik Haklar Sözleşmesi’ndeki sorumluluklarını askıya aldığı, Olağanüstü Hal Uygulaması ve Kanun Hükmünde Kararnamelerle birlikte Türkiye’de illegal birçok gözaltı merkezleri oluştuğu ve buralarda her türlü işkence ve kötü muamelenin uygulandığı ifade edildi.
İŞKENCE UYGULAMALARI
BM’ye sunulan dilekçede, Türkiye’de sistematik olarak yürütülen işkence uygulamaları şöyle sıralandı: Kaba dayak, yumruklama ve tekmeleme, bir cisimle vurma, falaka, tehdit ve sözlü taciz, zorla soyma, cisimle tecavüz ve diğer cinsel şiddet, tecavüzle tehdit, uykusuzluk, stres oluşturacak durumlar, gözleri bağlama, günlerce kelepçeli tutma.
İnsan Hakları Savunucuları Birliği, darbeden sonra aşırı kalabalık gözaltı merkezlerinde insanlara su ve yiyecek verilmediğini, gözaltındaki kişilerin temel temizlik ve hijyen imkanlarından mahrum bırakıldığını, kişilerin temel tedavilerinin yapılmadığını belirtti.
MİT’İN AOÇ’DEKİ İŞKENCE MERKEZİ
Dilekçede, Gülen Hareketi mensuplarının tutulduğu gizli işkence merkezlerinden birisinin de MİT’e ait Ankara’da Anadolu Bulvarı ile Marşandiz’in kesiştiği noktada, Atatürk Orman Çiftliği’ndeki MİT’e ait bir villa olduğu kaydedildi. Bu binanın 1980’lerde solculara yönelik işkence ile meşhur olduğu da hatırlatıldı. Bu binanın 15 Temmuz’daki darbenin hemen öncesi işkenceler için yenilendiği de ifade edildi.
MİT’İN BODRUM KATI
Bir diğer işkence merkezinin ise MİT binasının bodrum katı olduğu kaydedildi.
Dilekçede, 27 Ocak 2016’dan itibaren Türkiye’nin “siyah Volkswagen Transporter” marka minibüslerle yeni bir kaçırma şekli ile karşılaştığı belirtildi. Bu tarihten itibaren toplam 29 kişinin kaçırıldığı tanık beyanları ve güvenlik kamerası kayıtları ile tespit edildiği kaydedildi.
MİT’in yurt içi dışında yurt dışında da insanları kaçırdığı BM Zorla ve İrade Dışı Kaybetmeler Çalışma Grubu’nun (WGEID) yıllık raporlarında da yer aldığı hatırlatıldı.
TÜRKİYE’DE ZORLA KAÇIRILANLAR
Dilekçede, Türkiye’de siyah transporterlar ile kaçırılan ilk kişinin Sunay Elmas olduğu ve 27 Ocak 2016’da Ankara’da kaçırıldığı belirtildi. Sunay Elmas’ın kaçırılmasına ilişkin güvenlik kamerası kayıtları var olmasına rağmen savcılık tarafından 3 yıldır herhangi bir işlem yapılmadığı ve soruşturmada ilerleme sağlanamadığı ifade edildi.
Bu kadar süre geçmesine rağmen bu konularda işlem yapılmamasının bu kaçırılmaların hükümet tarafından desteklendiği ve MİT tarafından gerçekleştirildiğini gösterdiği vurgulandı.
BEYAZ TOROSLARIN YERİNİ SİYAH TRANSPORTERLAR ALDI
Dilekçede, “1990’larda Kürtlere karşı Jandarma İstihbaratı ‘JİTEM’ tarafından kullanılan “Beyaz Toros” vakalarının yerini şimdi MİT tarafından “siyah Transporterlar aldı” denildi.
ÖZEL OPERASYONLAR MÜDÜRLÜĞÜ
PKK terör örgütü tarafından kaçırılan MİT yetkilisi Erhan Pekçetin’in örgüt tarafından yapılan ve kamuoyuna yansıyan sorgusunda, siyah transporterlar ile kaçırılan kişilerin MİT’e bağlı “Özel Operasyonlar Müdürlüğü” adlı bir birime bağlı binaya götürüldüğünü ifade etti.
BİNA İŞKENCE İÇİN ÖZEL DİZAYN EDİLDİ
İşkenceye maruz kalanların verdiği bilgiye göre, MİT’in kullandığı bu bina işkence için özel olarak dizayn edildi.
Mağdur beyanlarına göre, bu işkence merkezinde psikolojik olarak bir kişiyi yıkıma uğratmak için odalar ve her bir odada farklı işkence aletleri bulunuyor. Her bir işkence kurbanı bu odalardan aşama aşama geçiriliyor.
UZMAN İŞKENCECİLER
Yine bu beyanlara göre, işkenceyi yapan kişiler bu konuda uzman olan görevliler. Bu işkencecilerin, mağdurları fiziksel ve psikolojik olarak yıkıma uğratarak nasıl boyun eğer duruma getirme konusunda uzman oldukları belirtildi.
Bu işkence merkezlerinin Hizmet Hareketi dışında Kürtlere karşı yapılan işkencelerde de kullanıldığı ifade edildi.
KAMU KAYNAKLARI İLE İŞKENCE MERKEZİ KURMAK UTANÇ VERİCİ
Dilekçede, “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kamu kaynakları ile bir işkence merkezi kurması ve burada kendi vatandaşlarına bu zulmü yaşatması utanç verici” denildi.
PKK terör örgütü tarafından kaçırılan MİT yetkilisi Erhan Pekçetin, Hizmet Hareketi’ne mensup olduğu iddiasıyla MİT’ten atılan ve 1 Kasım 2017’de kaçırılan Ayhan Oran’ın da bu binaya getirilerek sorgulandığını anlattı. Oran’dan o tarihten beri haber alınamıyor.
KAÇIRILAN 29 KİŞİ
Bugüne kadar Hizmet Hareketi’ne mensup olduğu için MİT’in Özel Operasyonlar Müdürlüğü’nün işkence merkezine getirilen ve işkenceye maruz bırakılan kişi sayısı 29 oldu.
Bu isimler ve kaçırıldıkları tarihler şöyle:
DÖRT KİŞİ BİR ANDA ORTAYA ÇIKTI
BM’DEN CEVAPLANMASI İSTENEN SORULAR
BM’DEN TALEPLER
DİLEKÇE BM’YE BAĞLI 11 BİRİME İLETİLDİ
Dilekçe, BM’nin insan hakları ile ilgili aşağıdaki birimlerine iletildi:
- BM İnsan Hakları Komitesi (HRC)
- BM İşkenceye Karşı Komite (CAT)
- BM Zorla ve İrade Dışı Kaybetmeler Çalışma Grubu (WGEID)
- BM Keyfi Tutuklamalara Karşı Çalışma Grubu (WGAD)
- BM İşkence ve Diğer Zalimane, Gayriinsani ve Küçültücü Muamele ve Cezalandırma Özel Raportörü
- BM Terörle Mücadele Sırasında İnsan Hakları ve Temel Hakları Arttırma ve Koruma Özel Raportörü
- BM Din ve İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü
- BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü
- BM Gerçeklik, Adalet ve Onarım Özel Raportörü
- BM Mahremiyet Hakkı Özel Raportörü
- BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği