ÖZKAN TOSYALI – OSLO
15 Temmuz’un ardından, Hizmet Hareketi ve hizmet gönüllülerinin konu edildiği iki ayrı belgeselin, biri Norveçli diğeri Yunan yapımcıları Oslo’da buluştu.
Yunan gazeteci Marianna Kakaounaki’nin yapımcılığını üstlendiği ‘’Invisible’’(Görünmez) adlı belgesel filmin gösterimi Oslo Dignity Watch ve MangfoldHuset iş birliği ile Oslo Vega sinemasında yapıldı.
Ege Denizi’nden Yunanistan’a geçerken iki evladını kaybeden Gonca ve Ebubekir Kara çiftinin evine misafir olan Marianne Kakaounaki, ailenin hüzün dolu hikayesinden etkilenir ve bir belgesel hazırlamaya karar verir. “Invisible” (Görünmez) isimli belgeselinde Yunan gazeteci, Türkiye’de yaşanan zulüm ve haksızlıkların kurbanlarından olan acil servis doktoru Ahmet’in hikayesine de yer veriyor. İki farklı hayat üzerinden aslında yüzbinlerce mağdurun yaşadıklarını ekrana yansıtan belgeselin dünya prömiyeri, Kopenhag Uluslararası Belgesel Festivali’nde yapıldı.
Invisible, Gonca ve Ebubekir Kara çiftinin Atina günleriyle başlıyor. Türkiye’de tanışıp evlenen çiftin hayatı, birçok insan gibi 15 Temmuz’da değişir. Ebubekir Kara sözde örgüt yöneticiliğinden yargılanırken, eşi Gonca hanım da en küçük oğluna hamileyken aylarca hapis yatar. İlk fırsatta çareyi ülkeyi terk etmekte bulan ailenin 25 Eylül 2019’da başlayan umuda yolculukları faciayla son bulur. Can yeleklerini giyip güneş battıktan sonra Ege Denizi’nden Yunanistan’a geçmek üzere yola çıkan Kara ailesinin teknesi, tam da Yunanistan sularına geçip, “kurtulduk artık” diye sevinirken, kaptanın ani manevrasıyla alabora olur. 1’i bebek, 4’ü çocuk 7 kişinin hayatını kaybettiği kazada, Kara ailesi de 6 yaşındaki oğulları Mustafa ve 8 yaşındaki kızları Gülsüm’ü Ege’nin serin sularına kaptırırlar. 2 yavrularını cennete uğurlayan Kara çifti küçük oğulları Ali İhsan’la Atina’da hayata tutunmaya çalışır.
Belgeselin diğer kahramanı Dr. Ahmet Türkiye’de sağlık çalışanıyken hakkında açılan anlamsız davadan dolayı 15 Temmuz’dan sonra ülkeyi terkeder, Atina’ya yerleşir.
Yunanistan’a ulaşmayı başaran pek çok insandan farklı olarak Ahmet, diğer Avrupa ülkelerine geçmeyi düşünmez. Atina’da kalır ve kendisi gibi zor şartlarda Yunanistan’a gelen Hizmet Hareketi gönüllülerine yardımcı olur. Duygusal sahneleriyle seyircilerin sık sık göz yaşlarını tutmakta zorlandığı belgesele, Norveçlilerin ilgisi de yoğundu. Salon tamamen dolarken bu ilk gösterimi kaçırmak istemeyen birçok kişinin bilet bulamadığı öğrenildi.
Belgesel hakkında bilgi veren gazeteci-yapımcı Marianna Kakaounaki, insanların teslim ve tevekküllerinden dolayı yaşadıklarını sıradanlaştırdığını ama onların bu tevazusunun kendisinin, Türkiye’de yaşanan hak ihlallerini mutlaka tüm dünyaya anlatmak zorunda olduğu hissini körüklediğini anlatıyor. Türkiye’den gelen Hizmet gönüllüsü mültecilerin durumunun farklı olduğuna dikkat çeken Kakaounaki, ”Çünkü bu mülteciler savaşta olan bir milletten kaçmıyorlar, tam tersine haksız ve hukuksuzca ellerinden alınan hayatları, geride bıraktıkları ülkelerinde normal şekilde devam ediyor” diyor. Belgesele neden “Görünmez” adını verdiği sorusunaysa iki gerekçeyle cevap veren yapımcı, “Birincisi; geçim kaynakları Erdoğan tarafından yok edilen Türkiye’de, adeta yokmuş gibi davranılan, kaderine terk edilen mazlumlar, diğeri de korktukları için mülteci olduklarını gizleyen sürgündeki mazlumlar” diye ifade ediyor.
Belgesel bitiminde gazeteci Marianna Kakaounaki, Norveçli yapımcı Jørgen Lorentzen’in de yer aldığı panele katıldı. 2019 yılında “En gave fra gud” (Allah’ın lütfu) belgeselini hazırlayan Lorentzen belgeselde, 15 Temmuz darbe tiyatrosunun taraflarına ve mağdurlarına mikrofon uzatarak karanlıkta kalan hususlara ışık tutmaya çalışmıştı. Fethullah Gülen Hocaefendi’den, Doğu Perinçek’e kadar birçok kişinin yer aldığı belgeselde Recep Erdoğan, yapımcı Jørgen Lorentzen’in görüşme talebini reddetmişti. Belgeselin ismi ise Erdoğan’ın 15 Temmuz’dan sonra Hizmet Hareketine yönelik başlattığı soykırımı “Allah’ın lütfu” olarak tanımlamasından geliyor.
Yunan Gazeteci Kakaounaki’nin belgesel filmini duygusal ve etkili bulduğunu ifade eden Jørgen Lorentzen, “Özellikle karakterler tamamen doğal ve kendi gerçeklikleri ile ortaya konmuştu” dedi.
Türkiye gündemine ilişkin değerlendirmeler de yapan Lorentzen, “Türkiye de uzun süredir hapishanelerde işkenceler devam ediyor ama Avrupa Birliği bunun için gerekli adımları maalesef atmıyor. Türkiye ile NATO sebebiyle iyi ilişki kurma düşünceleri çok anlamsız. Ben Erdoğan’ın kaybedeceğini ve demokrasinin kazanacağını düşünüyorum” şeklinde konuştu.
Düzenlenen panelde, Türkiye’de yaşanan hak ihlalleri ve zorunlu yerinden edilmeler hakkında görüşlerini dile getiren Yunan gazeteci ve yapımcı Marianna Kokounaki ile Norveçli yapımcı Jørgen Lorentzen davetlilerin sorularını da cevapladılar.
Yunanistan tarafında yaşanan geri itmelere yönelik soruyu cevaplayan Marianna Kakaounaki, “Maalesef push back 3 senedir devam ediyor. Herkes bunun farkında, yazılı ve sosyal medya da duyurmaya çalışıyoruz, Yunanistan devlet yetkilileri ile görüşüyoruz ama bunlar hiç yaşanmıyormuş gibi davranıyorlar. Hiç yokmuş gibi. Buna bir türlü anlam veremiyorum” diye konuştu.
Öte yandan Invisible adlı belgesel film Norveç’in Stavanger şehrinde de hem Stavanger Üniversitesi’nde hem de Stavanger Kütüphanesi’nde olmak üzere iki ayrı gösterimde seyirciyle buluştu.
