DERLEYEN: AKADEMİ DUISBURG
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خُلَّةٌ وَلاَ شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ
Ey iman edenler! Ne alışverişin ne bir dosttan yardım beklemenin ne de bir kimseden şefaat ummanın mümkün olmadığı bir gün gelmeden önce, sizi rızıklandırdığımız şeylerden harcayın. Kâfirler, zalimlerin ta kendileridir. (Bakara, 254)
Her mü’min, diğer aylarda kıldığı beş vakit namaza nafileler eklemeye, her gün okuduğu Kur’an’ı daha fazla okuyup manasını da anlamaya, sadaka dağıtıp, çevresindeki insanlarla ve özellikle de mazlumlarla ilgilenmeye, her türlü hayır yolunda koşturmaya çalışmalıdır. Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem), sadece şahsi ibadetleriyle yetinmez, hayır adına ne varsa hepsini yapmaya, Allah’la daha bir yakınlık kurmaya gayret ederdi.
Ramazan ayının kardeşliğe, dostluğa bakan bir yanı vardır. İnsan, oruç vesilesiyle yiyecek dahi bulamayan fakirlerin hâlini düşünür; açken onların durumunu çok daha iyi anlar. Bu durum o insanın cömertlik hislerini şahlandırır. Hislerindeki bu şahlanış iledir ki, mü’minler yapacakları değişik hayır ve hasenatı özellikle Ramazan-ı Şerif’te yapmaya gayret etmişlerdir.
Ramazan adeta ahlak-ı âliyeden olan “cömertlik eğitimi”nin yapıldığı bir zaman dilimidir. Mü’minin en önemli vasıflarından biri olan “cömertlik”; Allah’ın verdiğini O’nun yolunda sarfetmek demektir.
Fahr-i Kâinat Efendimiz Tirmizî’de geçen bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır; “Cömert Allah’a cennete ve insanlara yakın ve cehenneme uzaktır. Cimri ise Allah’a, cennete ve insanlara uzak, cehenneme yakındır. Cahil cömert Allah’a cimri âbid’den daha sevimlidir”.
Yine bir başka hadiste ; “Ey insanlar! Allah sizin için din olarak İslam’ı seçti. Öyleyse siz de İslam’la olan arkadaşlığınızı, cömertlik ve güzel ahlakla bütünleştirin.” Buyrulmaktadır.
Nebiler Sultanı insanların en cömerdiydi. Kendinden bir şey istendiğinde varsa verir, olmadığı takdirde de vaad ederdi. Bazen üzerine giydiği tek bir elbiseyi isteyen olur, O’ da hiç çekinmeden hemen verirdi. Her zaman cömert davranan Allah Resulü Ramazan’ın gelmesiyle adeta coşardı.
İbn Abbas’ın ifadesiyle, bilhassa Ramazan ayında, Cebrail (a.s)’la buluştuğu zaman cömertliği daha da artardı… O günlerde Allah Rasûlü (s.a.s) insanlara rahmet getiren rüzgârdan daha cömert olurdu.” Yani elinde-avucunda kalan en son şeyleri de dağıtıverirdi.
Efendimiz (s.a.s); “Ramazan ayında verilen sadaka daha faziletlidir.” Buyurarak insanları bu konuda teşvik etmişlerdir.
Akla gelebilir ki bugün bizlerinde sıkıntılarımız, ihtiyaçlarımız var. Ancak infak sıkıntılı ve dar zamanlarda da yapılmalıdır. Ebu Hüreyre (r.a) anlatıyor: “Bir gün: “Ey Allah’ın Resülü! hangi sadaka daha üstündür?” dendi, “Fakirin cömertliğidir…” buyurdular.
Abdullah İbnu’ş-Şihhîr (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) Elhâhümü’t-tekâsür sûresini okurken yanına geldim. Bana: “İnsanoğlu malım malım der. Halbuki âdemoğlunun yiyip tükettiği, giyip eskittiği ve sağlığında tasadduk edip gönderdiğinden başka kendisinin olan neyi var? (Gerisini ölümle terkeder ve insanlara bırakır.)”. Bu hakikat bir yerde “İnsan öldüğünde melekler ne getirdi diye bakar, geride kalanlar ise ne bıraktı diye bakar” denilerek ifade edilmektedir.
İbnu Mes’ud (radıyallahu anh) anlatıyor: “Resûlullah (s.a.s) bir keresinde, “Hanginiz, vârisine bıraktığı malını kendi malından daha çok sever?” diye sordu.
Cemaat: “Ey Allah’ın Resûlü içimizde, herkes kendi malını vârisinin malından daha çok sever” dediler. Bunun üzerine: “Öyleyse şunu bilin: Kişinin gerçek malı hayatında gönderdiğidir. Geriye bıraktığı da vârislerinin malıdır.”
Allah Rasulü (sallallâhu aleyhi ve sellem) sadaka ve infakın mânevi bereketini anlatırken şöyle buyurmuştur: “Allah, bir lokma ekmek, bir avuç hurma ve yoksulun faydalanacağı buna benzer basit bir şey vesilesiyle üç kişiyi Cennet’ine koyar: (Bir) Sadakanın verilmesini emreden ev reisini, (İki) verilecek şeyi hazırlayan evin hanımını ve (Üç) sadakayı yoksulun eline veren hizmetçiyi.”
FITIR SADAKASI VE ZAMANI
Ramazan ayının bereketinden istifade ve onu yaşamanın teşekkürü olarak verilen fitre, bizler için önemli bir uhrevi kazançtır.
Fitre emri, hicretin ikinci yılında Ramazan orucunun farz kılınmasıyla birlikte gelmiştir. Efendimiz, bir hadislerinde hür olsun köle olsun, erkek olsun kadın olsun her Müslüman adına fitre verilmesi gerektiğini bildirmiştir. Bu hadise dayanarak, Şafii, Maliki ve Hanbelilere göre fitre farzdır. Hanefi mezhebine göre ise vaciptir. Hanefi mezhebinde; uygulamada vaciple farz arasında bir fark yoktur.
Fıtır sadakası bayramdan önce de verilebilir. Hatta bu daha faziletlidir. Bu süre içerisinde verilemeyen fıtır sadakaları, bayram günü veya daha sonra mutlaka verilmelidir.
Hanfi mezhebinde sadakai fıtır; Ramazan’dan önce de verilebilir. İmam Şâfiî bir ay, Ebû Hanîfe bir yıl önceden verilebileceği görüşündedir. Fakihlerin çoğu fitrenin bayramdan sonraya bırakılmasını mekruh kabul ederken, bazı fakihler ise haram sayarlar ve bayram sonrası yapılan ödemeyi kazâ olarak nitelendirirler.
Bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi usûl ve fürûuna veremez. (Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürûu ise; çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.)
Efendimizin (s.a.s) Ramazan hayatı, insan-ı kâmil olma ufkuna yürürken yaşadığı kulluktan bir kesittir. “İşte kul budur” dedirtecek bir kulluk ortaya koymuştur.
Rabbimizden niyazımız, sahurlar, seherler hürmetine, tutulan oruçlar, tilavet edilen Kur’anlar hürmetine… yaptığımız her türlü hayırlı amelleri nezdinde kabul ederek bizleri affeylesin, lütfuyla bizlere tez vakitte fereç ve mahreç ihsan eylesin.
RAMAZAN VE INFAK. HUTBE 31.03.2023
