Merhaba kıymetli okuyucular, bugün sizlerle geçen haftaki yazımda ele aldığım kararsızlık ile yakından ilişkili bir başka konu paylaşacağım. Konumuz ertelemek tutumu. Son yıllarda üzerinde oldukça fazla çalışma yapılan erteleme ile ilgili bazı soru ve cevaplara gelin birlikte göz atalım.
Erteleme nedir?
Kimlerde daha fazla görülür?
Erteleme bir hastalık mıdır?
Niye erteleriz?
Ertelemenin hayatımıza olan zararları nelerdir?
Erteleme ile nasıl baş edebilir?
İlk olarak erteleme nedir? Ve kimler daha çok erteler? Sorularını cevaplayalım: Erteleme; insanların duygusal ve mental olarak içinde bulundukları, kaygı, korku, endişe, başarısızlık hissi, yeterince kendine güvenmeme ya da yeterince bilgisine güvenmeme gibi durumlarda yapmaları gereken işi ötelemelerine denir. Erteleme her yaş gurubu, kadın ve erkeklerde görülmesi mümkün bir durumdur. 2007 yılında Amerika’da yetişkinler üzerinde yapılan bir araştırmada yetişkinlerin yüzde yirmisinin erteleme tutumuna sahip oldukları görülmüştür. Son yıllarda özellikle lise ve üniversite gençliğinde, ödevleri son ana kadar bekletme, ödev teslim saatinin son dakikalarında teslim etme, sınavlara hazırlanmak için sınavdan bir gün önceye kadar çalışmama gibi tutumlar, yaşamlarında büyük zorluklar oluşturmaktadır. Sadece öğrenciler değil, her meslek gurubundan erteleme tutumu sergileyen insanların psikolojik destek alarak bu durumdan kurtuldukları gözlenmiştir.
Diğer iki sorumuz: Erteleme bir hastalık mıdır? Ve neden bazı şeyleri erteleriz? Erteleme bir hastalık olarak isimlendirilmemektedir. Birkaç mental hastalığın belirtilerinden bir tanesi olabilir erteleme. Peki neden erteleriz? buna sebep olan şeyler nelerdir? Öncelikli olarak erteleme yapan kişi kendini haklı çıkaracak belli başlı nedenler ortaya koyar. Bu nedenler kişiye göre değişiklik gösterir. Genellikle erteleme sebebi olarak gösterilen durumlar şunlardır: Unutmak, yapılacak işin nasıl yapılacağını bilmemek, yeterince zamanın olduğuna inanmak, o işi yapmak istememek, işin ya da görevin yapılıp yapılmaması ile ilgili umursamamak, en güzel şekilde yapamayacağını düşünmek, başlamak için uygun ruh halinde olmamak, hastalık ya da sağlık şartlarını öne sürmek, işi yapmak için doğru zamanı beklemek, sonucundan dolayı suçlanma korkusu ve görevi yerine getirebilmek için daha fazla düşünmeye ihtiyaç duymaktır.
Son sorumuz: Erteleme hayatımızda ne gibi zorluklara sebep olur?
Ertelemenin hayatımıza olumsuz etkileri özellikle, bu tutumun sık sık tekrar etmeye başlaması ile daha fazla ortaya çıkar. Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada yüzde 80 ile yüzde 95 aralığında öğrencinin ödevlerinin zamanında vermediği ya da son dakikalarda teslim ettiği ortaya çıkmıştır.
Yetişkinlerde ise sorumluluklarını sürekli ertelemeye başlayanlar için faturaların zamanında ödenmemesi, iş toplantıları için gerekli hazırlıkların son anda tamamlanmaya çalışılması, banka işlemlerinin ve kredi kartı ödemelerin zamanında yapılmaması, ev içi görev ve sorumlukların geciktirilmesi sonuçlarında zor günler sizi bekliyor demektir. İş hayatınızda geciktirdiğiniz işler, cevap veremediğiniz mesajlar, yanıtlanmamış e-postalar, geç kalınmış randevular ve insan ilişkilerinizde geciktirdiğiniz buluşmalar sizi stres ve baskı altında hissettirecektir. Sosyal hayatınızda ötelediğimiz ya da ertelediğimiz bazı şeylerden dolayı size küsen insanlarla karşılaşma olasılığınız da mümkündür.
Son olarak; erteleme tutumundan kurtulmak için neler yapabilirsiniz?
- İlk olarak yapabileceğiniz şey; yakın zamandan uzak zamana doğru yapmanız gereken şeyleri önem sırasına göre yazın.
- Yapılacaklar listesinde önemli ve teslim süresi yakın olanları ayrıca bir işaret koyarak ayırın.
- Listenizde yapmaktan korktuğunuz işlerle ilgili korkunuzun ya da stresinizin sebebini sorun kendinize. Örneğin işin uzun sürmesi, ya da bu konuda yeterince bilgi sahibi olmadığınızı düşünmek, ilk defa yapacak olmak gibi, bunlardan hangisi size daha anlamlı geliyor? Seçmeye çalışın.
- Korkularınıza sebep olan şeyi bulduktan sonra geliştirmeniz gereken yanınızı güçlendirin. Örneğin bilgi edinin, tecrübesi olan insanlara sorun ya da psikolojik destek almaya başlayın.
- Yapacağınız işi küçük ve yönetilebilir şekilde parçalara ayırın.
- Böldüğünüz parçalara birer bitiş tarihi koyun.
- İşinizi yapmaya başlayacağınız zaman erteleme dürtüsü hissedebilirsiniz. Yapmaktan vazgeçmeden birkaç dakikada olsa o iş ile meşgul olun.
- İşe başlamadan hemen önce, sizi meşgul edecek ve zamanınızı fazlasıyla alacak uğraşlardan uzaklaşın. (sosyal medya, dizi, film vs.)
- İşe başladıktan sonra zamanında bitirdiğiniz işler için kendinizi ödüllendirmeyi ihmal etmeyin lütfen.
Not: Herhangi bir işe başlamadan, en doğru zamanı beklediğinizi düşünerek erteliyorsanız, size söylemek istediğim şey: ‘O an şu an, kalkın ve ilk adımı atarak işinize bir yerinden başlayın’.
İşleriniz zamanında ve yolunda gitsin.
Haftaya buluşmak ümidi ile.
Sevgiler…
