Merhaba kıymetli okuyucular; bu hafta bencillik eğitilebilir mi? Sorusuna ait yazımı paylaşacağım. Çoğumuz Ramazan ayı içerisinde manevi gelişim için daha fazla gayret göstermeye çalışırız. Mental olarak da kendimize ait bir gelişim ve değişim hedeflememiz de mümkündür. Önümüzdeki bir ay boyunca özellikle bu gelişime katkı sağlayacak konular da yazmayı planlıyorum. Bencillik kavramı, birlikteliğin tavsiye edildiği bir ayda üzerinde durabileceğimiz en önemli konulardan bir tanesi. Yazıda; Bencillik nedir? Bir hastalık mıdır? Kimlerde daha fazla bencillik görülür? Bencilliğin beş belirtisi nedir? Bencillik her zaman zararlı mıdır? Bencilliği nasıl eğitiriz? Bu mümkün müdür? Sorularını cevaplayacağım.
Bencillik nedir? ve bencillik bir hastalık mıdır? Bencillik en basit anlamıyla insanın genellikle kendini önceliklemesi demektir. İlişkilerinde ve bulunduğu ortamlarda kendi ihtiyaçlarına öncelik tanıması gerektiği düşüncesinde olma bencilliğin başka bir tanımıdır. Empati eksikliği, ilişkilerde iletişimde başarı sağlayamama, sağlıklı dinleme ve tartışma yapamama gibi durumlar bencilliğe bağlı ortaya çıkan sonuçlardır. Bencillik bir hastalık değildir fakat narsist ve anti sosyal insanların sahip olduğu düşünce ya da tutumlardan biri olarak da ortaya çıkabilir.
Kimlerde bencillik daha fazla görülür? Bencilliğe sebep olan şeyleri üç kategoride ele alabiliriz. Bunlar; kişisel, sosyal ve kültürel etkenlerdir.
- Kişisel Etkenler: Bireyin genetik olarak doğuştan getirdiği bencilliğe eğilimli olma durumudur. Aynı zamanda kişide mevcut özgüven eksikliği ve duygusal yetersizlik, başkalarının ihtiyaçlarından önce kendi ihtiyaçlarını görmesine sebep olur.
- Sosyal Etkenler: Bireyin çocukluk döneminde yeterince değer görmediği bir ortamda büyümesi ya da bireyselliğin ön planda tutulduğu bir aile ya da bakıcının yanında yaşamış olması bencillik eğilimlerini güçlendirir.
- Kültürel Etkenler: Bazı kültürlerde öne çıkarılan bireysel yaşam kavramının yüksek seviyede desteklenmesi bireylerin etkilenmesi ve bencilliğe varan tutumlar geliştirmesine sebep olabilmektedir.
Bencillik her zaman zararlı mıdır? Bencillik her zaman zararlı değildir. Hatta bireyde belli oranda bencillik bulunması hayatta kalması için gereklidir. Bencillik, bizlere hayır demeyi öğretir, aynı zamanda kendimize vakit ayırmayı, zihin sağlığımız için aktiviteler yapmayı sağlar, ilişkilerimizde sınırlarımızı net olarak çizmemizi bize öğretir ve son olarak kendi başımıza kararlar alarak sonuçları ile ilgili hesap verebilir duruma gelmemizde yardımcı olur. Tabi bunların hepsi sağlıklı bir seviyede bencilliğin barındığı kişiliklerde ortaya çıkabilir.
Bencilliğin beş belirtisi nedir? Sizlerle bencil ve bencil olmayan insanların belirgin 5 özelliğini paylaşacağım, bu maddelere bakarak kendinize küçük bir test yapmanızı tavsiye ediyorum. Bencil insanların en belirgin beş özellikleri şunlardır: Maddiyatçı olmak, sürekli kendisini öne sürmek, yeterince nazik davranmamak, sonuçlara razı olmamak, her zaman kendini düşünmek. Bencil olmayan insanların belirgin beş özelliği: Fedakâr olmak, eli açık olmak, nazik olmak, alçakgönüllü olmak ve vicdanlı olmak.
Son olarak; bencilliği nasıl eğitiriz? bu mümkün müdür? sorusunu cevaplayalım:
Bencilliğin seviyesini azaltmak ve bencil düşünce duygu ve tutumlarımızı eğitmek mümkündür. Tek şartımız bireyin bu konuda kendini eğitmeye istekli ve kararlı olmasıdır. Peki neler yaparak bencilliği eğitebiliriz? ya da bencilliği zararlı olmayacak seviyede tutabiliriz? Uygulayabileceğimiz belli başlı çözümleri paylaşıyorum sizlerle:
- Kendi tutumlarımızı yakından gözlemlemek: İş yerimizde, okulda, aile içinde ya da bulunduğumuz diğer sosyal ortamlarda tutumlarımız ya da tavırlarımızın ne kadar bencil olup olmadığını, empati seviyemizi ve etrafımızdakilere karşı ne kadar düşünceli davrandığımızı gözden geçirmek bize bencillik seviyemizi gösterecektir.
- Çevremizde bulunanlara karşı ilgi seviyenizi gözden geçirmek: Arkadaşlarınızı, iş yerinizde birlikte çalıştığınız insanları, eşinizi, çocuklarınızı ne kadar ilgili dinlediğinizi kontrol etmenizi tavsiye ediyorum. Nitelikli dinlemek iletişimde ve kendimizi ifade etmede en önemli aracılardan biridir. Dinlerken yargısız, ilgili, sözlerini kesmeden, sonucu biliyormuş gibi davranmaktan uzak durmaya gayret etmek önemlidir. Beden dilimizin sert olmaması ve dinlerken onay hareketleri yapmak ve küçük sorular sorarak dinlediğimizi karşıdaki insana hissettirmekte iletişimi güçlendirecektir.
- Yakınlarımızı ve sevdiklerimizi belli aralıkla aramak: Bu durum insan ilişkilerinde önemli yeri olan tutumlardan biridir. Sizin herhangi bir karşılık beklemeden sevdiklerinizi arayabiliyor olmanız bencilliğinizin sağlıklı seviyede olduğunun sonuçlarından biridir.
- Empati duygumuzu ve empatik düşünme yeteneğimizi geliştirmek: İnsanların içinde bulundukları durumlarla ilgili neler hissedip düşünebileceği konusunda hayal etmeyi öğrenmek ve bu hayal etme çalışmasında kendimizi geliştirmek. Kendi dışınızdaki insanlarla vakit geçirme konusunda istekli olmak, sizinle onlar arasındaki farklılıkların varlığının görmek ve bu farklılıkları zenginlik olarak kabul etmeye çalışmak. Hiç katılmadığınız farklı aktivite ve programlara katılarak farklı zevk ve yeteneklere, düşünce tarzlarına sahip kişilik tipleri ile buluşmak. En önemlisi, içinizde sizin dışınızdaki dünyaları da tanıyıp öğrenme isteği oluşturmak.
- Önyargılarımızın bize neler yaptırdığını gözlemlemek: Bencil insanlar başarıları her zaman kendilerinden, olumsuzlukları ise kendi dışındaki insanlar ya da sebeplerden bilmek yargısı ile hareket ettikleri için hayatı sadece tek bir perspektiften yaşarlar. Dolayısıyla kendilerinden başka herkesi; farklı, öteki, başkası ya da diğeri olarak görürler. Bu konuda önyargılarımızın hangi konularda olduğunu tespit etmeye çalışmak, bencilliğimizi eğitmede iyi bir seviye sağlayacaktır.
- Gönüllü çalışmalara katılmak: İnsanın herhangi bir karşılık beklemeden, yaşadığımız evren ve içinde ihtiyaç duyulan herhangi bir alanı iyileştirmek için gönüllü faaliyetlere katılması, bencilliği terbiye etmede hatırı sayılır bir yer almaktadır.
- Her gün elimizde olan güzellikler için şükredici olmak: Bencil insanlar sahip oldukları konusunda da her şeyi kendilerinden bilmektedir. Fakat burada insan olarak, elimize karşılıksız sunulan nimetleri hatırlamak ve hatta mümkünse bir şükür listesi oluşturmak bizi alçakgönüllü olmaya itecek ve bencillikten uzaklaşmaya yardımcı olacaktır.
Son olarak bencillikten uzaklaşmaya başlamak ya da seviyesini normalleştirmek hayatımıza belli pozitif oluşumlar getirecektir; örneğin daha iyi ilişkiler kurmak, etrafımızdakilerle birlikte daha büyük mutluluklar yaşayabilmek, stres seviyemizin azalması ve kendimize ait saygınlık hissini artması bunlardan bazılarıdır.
Not: Son maddede yazdığım şükür listenizi yapmanız Ramazan boyunca size ayrı bir huzur katacağı ümidindeyim. Lütfen bir deftere a’dan z’ye şükredebileceğiniz her şeyi yazmaya çalışın ve bunları hem gözden geçirin hem de şükrünüzü ihmal etmeyin.
Hepinize hayırlı Ramazanlar diliyorum
Kendinize iyi bakın lütfen.
Sevgiler.
